Archeologia Biblijna

Dział archeologii starożytnego Bliskiego Wschodu, który zajmuje się zbieraniem i klasyfikacją danych archeologicznych z terenów związanych z Biblią. Na podstawie odnalezionych przedmiotów i tekstów stara się ona zrekonstruować życie codzienne ludzi epoki biblijnej w aspekcie społęcznym, relacji, stosunków międzyludzkich i kultury materialnej. Początki tak rozumianej archeologii biblijnej sięgają XVIII wieku. Odczytanie pisma hieroglificznego przez J.F. Champolliona w 1822 i odcyfrowanie pisma klinowego przez H. Rawlinsona w 1837r, wzbudziło zainteresowanie starożytnym Bliskim wschodem.

Namibia

Pierwsze wykopaliska archeologiczne na terenie Palestyny przeprowadzil w 1863r w północno zachodniej Jerozolimie F. de Saulcy, który odkrył groby należące do perskiej królowej Heleny z Adiabeny. W 1685 powstał w Londynie Palestine Exploration Fund, który promował prace wykopaliskowe w Ziemi Świętej. W 1866r Ch. Warren odkrył szyb prowadzący od źródła Gichon w dolinie Cedronu do twierdzy Jebusytów, zidentyfikowany jako podziemne przejście, dzięki któremu Joab mógł zdobyć Jerozolimę dla Dawida ( 2 Księga Samuela). W 1890 roku W.F. Petrie, prowadząc prace w Tell el Hesi w pobliżu Aszkelonu, zastosował ważną po dziś dzień metodę datowania poszczególnych warstw archeologicznych na podstawie zachowanej w nich ceramiki. Wielki rozkwit archeologii biblijnej nastąpił po powstaniu państwa Izrael 1948. Utworzono Israel Exploration Society koordynujące prace archeologiczne w Izraelu. Badania archeologiczne prowadzone na Bliskim Wschodzie pod kątem wydarzeń opisanych w Biblii okazały się zbyt wąskie. Miały one potwierdzić lub naświetlić historyczne teksty biblijnej . Jednakże zakres badań współczesnej archeologii jest o wiele szerszy. Dlatego w latach 70 XX , pod wpływem archeologów amerykańskich powstała archeologia syro-palestyńska. Głowne założenie tej nowej archeologii, to wielodyscyplinarność, specjalizacja i charakter świecki.

Uznano, że każda wyróżniająca się forma kultury jest zależna od czynników ekonomicznych, które z kolei uwarunkowane są środowiskiem naturalnym. Takie czynniki jak położenie geograficzne, klimat, dostępność do surowców naturalnych mają wpływ na kształtowanie się kultur. W ekipie archeologicznych znaleźli się geografowie, geomorfolodzy, klimatolodzy, paleobotanicy, historycy technologiii inni specjaliści. Stwierdzono, że ,natura jest ludzką odpowiedzią na środowisko naturalne, uwarunkowaną czasem przestrzenią. Jest układem adaptacyjnym obejmującym interakcję licznych subsystemów, jak ekonomia związki pokrewieństwa i stosunki społeczne. Archeologia biblijna dostarczyła wielu cennych danych, pozwalających lepiej zrozumieć teksty Pisma świętego. Dzięki odkryciom tekstów klinowych w pn Iraku, zawierających opisy stworzenia, świata i potopu lepiej zrozumiano zaplecze pojęciowe pierwszych rozdziałów "Księgi Rodzaju" Wykopaliska w Nuzi i Mari dostarczyły materiału rzucającego wiele światła na czasy patriarchalne. Tekstom ugaryckim, egipskim i mezopotamskim zawdzięczają historycy pełniejszy obraz sytuacji Kanaanu zarówno z czasów patriarchalnych jak i izraelskiego zasiedlenia tej ziemi . Kodeksy babilońskie, asyryjskie i hetyckie dostarczają materiału porównawczego dla kodyfikacji prawa Mojżeszowego.

Królewskie roczniki Asyrii, kroniki babilońskie uzupełniają materiał historyczny dotyczący królestwa Izraela i Judy . Teksty ugaryckie pozwalają na lepsze zrozumienie religii boga Baala propagowanej w Izraelu przez fenicką księżniczkę Jezebel. Podobnie mądrościowa literatura Egiptu i Mezopotamii naświetla materiał biblijnych ksiag mądrościowych. Odkrycie biblioteki kumrańskiej pozwoliło lepiej zrozumieć relacji tendencje judaizmu w epoce rodzącego się chrześcijaństwa. Opracowano na podstawie "Religia. Encyklopedia PWN" autor- Ryszard Rubinkiewicz.