Boże Narodzenie

Jak rozwijało się święto. Święto Bożego Narodzenia kojarzy się nam z rodzinną kolacją, gdzie przy jednym stole spotyka się rodzina, łamiąca się opłatkiem i doświadczająca ciepła domowego ogniska. Nikt nie powinien w ten wieczór zostawać sam. Dla samotnego wędrowca zostawiamy osobny, dodatkowy talerzyk, dodatkowe nakrycie, jeśli zdarzyłoby się komuś w taki wieczór zawitać. Jedną osobą, którą chcemy my, a zwłaszcza nasze dzieci powitać w ten wyjątkowy wieczór- to osoba Św Mikołaja. Ten Jegomość przynosi nam, a zwłaszcza naszym dzieciom, podarki, które dziwnym trafem znajdują się potem pod choinką. Chwila bezcenna. Wtedy wszyscy po trochu jesteśmy świętym Mikołajem, nigdy tak nam nie smakują potrawy świąteczne, a przecież nie tylko gourmee , ale zwykłe, nasze swojskie; pierogi, bigos z grzybami i czerwony barszcz. Kompot z suszonych owoców i królowa polskiej kuchni sałatka jarzynowa. No i oczywiście ryby- karp, ryba po grecku, śledzie- całe bogactwo smaków Bożego Narodzenia biorąc pod uwagę kuchnię. Nie mamy się czego wstydzić. Zdziwilibyśmy się, gdyby ktoś nam powiedział, że ta wyspecjalizowana tradycja nie dotyczy wszystkich domów chrześcijańskich, które dziś obchodzą Wigilię i Święta. Co więcej, zdziwilibyśmy się, gdyby ktoś nam powiedział, że mimo tego, że tak nam mówi rodzinna tradycja i wielka tradycja kościoła, że Dzieciątko Jezus przyszło na świat wcale nie 25 grudnia, tylko innego dnia i wcale nie roku 1 naszej ery, tylko zdecydowanie innego dnia. Takich sprostowań jest wiele.

Jeśli spojrzymy odpowiednio wstecz, w czasy bliskie Jezusowi, to okaże się, że pierwsze Święta Bożego Narodzenia to bardzo skromne obchody. Do drugiego wieku,cw ten skromny czas, chrześćijanie zamykali się w swoich domach, nie spożywali świątecznej wieczerzy, nie śpiewali kolęd i nie otrzymywali prezentów od Świętego Mikołaja. Sytuacja zmieniła się i to za sprawą pogańskiego cesarza Rzymu Lucjusza Domicjusza Aureliana . W 275 roku n.e. ustanowił Nowy Kult , stojący w opozycji wobec rozprzestrzeniającego się wokół i szybko chrześcijaństwa. Nowy Kult opatrzony nazwą Sol Invictus, czyli "Niezwyciężone Słońce" ze względu na nazwę rzymskiego bóstwa solarnego, które łączyło cechy greckiego Apollona i indoirańskiego Mitry. Miał za zadanie wzmocnić autorytet cesarza. Na dzień obchodów wybrano 25 grudnia. Brzmi znajomo? Tak. Święto szybko zaadaptowano- zarówno przez czcicieli dotychczasowego panteonu bogów, jak i wśród bóstw dopiero zdobywających popularność. Jeśli chodzi o pierwszych chrześcijan, to świętowaniu narodzin Jezusa poświęcali oni zdecydowanie mniej czasu niż obchody Jego zmartwychwstania.

Dzisiaj wiadomo również, że data 1 dnia pierwszego Roku n.e. nie jest równoznaczna z dniem narodzin Jezusa. Fakty historyczne trochę się różnią od tych, które przyzwyczailiśmy się wyznawać. Według Ewangelisty Matusza, Matka Boża Urodziła Swojego Syna za czasów panowania Heroda Wielkiego. Król Judei umarł zaś pod koniec marca lub na początku kwietnia 4 roku p.n.e. Jeśli założymy, że Jezus przyszedł na świat w grudniu, musiałby być to rok 5 p.n.e. Natomiast inny trop prowadzący z Ewangelii wg św. Łukasza, mówi wprost, że narodziny miały miejsce za czasów panowania cesarza Oktawiana Augusta, gdy wielkorządcą Judei był Kwiryniusz. Wysoki urzędnik rzymski , działając w imieniu Imperatora, przeprowadzał spis ludności w Palestynie , co stało się powodem podróży Maryi i Józefa do Betlejem. W tym czasie jednak pełnił urząd konsula na Bliskim Wschodzie. Gubernatorem ( wielkorządcą) Syrii mianowano go dopiero w 6 roku p.n.e.

że Jezus przyszedł na świat między 8 a 6 roku p.n.e.

Ludzie, zwłaszcza młodzi, zostali pociągnięci Kultem Słońca Niezwyciężonego . Były to bowiem święta tak barwne, że w związku z tym z gmin chrześcijańskich zaczęli odpływać wierni. Trudno było utrzymać młodych w domu, gdy ich rówieśnicy bawili się na ulicach. W końcu rozwiązano tą sytuację. W dniu 25 grudnia - w dzień barwnego pogańskiego święta - chrześcijanie wprowadzili nowe chrześcijańskie święto : Boże Narodzenie. Zwyczaj ten powstał w Rzymie i szybko się rozprzestrzeniał w chrześcijańskich gminach. W wschodniej części chrześcijańskiego świata świętowano 6 stycznia i było to nazwane świętej Epifanii, czyli Objawienie Boga na ziemi, które wiązało się Narodzinami Jezusa. Dzień 25 grudnia, urodziny Jezusa, obwołano :Słońcem Sprawiedliwości ", "Chwałą Ojca" i "Światłością Świata"

Czy zbieżność terminów, czy istnieje inne źródło wiedzy wiążące te dwa źródła? W IV wieku chrześcijąnstwa święto 25 grudnia było bardzo skromne.- tylko jedna uroczysta msza rano. Z czasem w Jerozolimie pojawiła się tradycja nocnych mszy. Wierni spotykali się o północy w bazylice w Betlejem , gdzie urodził się Jezus wg przekazów biblijnych, a po powrocie nad ranem uczestniczyli powtórnie w nabożeństwie. W Rzymie przyjęto podobny zwyczaj. Papież Grzegorz I Wielki ( Ok 540-604) celebrował już potrójne msze. "W VI wieku potrójne nabożeństwa stały się powszechne, Już niedługo potrójne nabożeństwa będą na porządku dziennym. Celebrowano je nocą rankiem, i w ciągu dnia. Miało to znaczenie symboliczne , kązda msza miała za zadanie uzmysłowić wiernym, że Jezus narodził się w trzech wymiarach: jako Boga, jako Człowieka , trzecie , mistyczne, w duszy każdego chrześcjanina. Ludowa tradycja obchodzenia Świąt Bożego Narodzenia rozwijała się bardzo szybko,. Teolodzy wyrażali swoje przerażenie. Zabawa na ulicach miasta i wymienianie się podarunkami, wywodziły się z rzymskich Saturnaliów. Ludy germańskie, słowiańskie, mieszkańcy wsi dołączali coraz to nowe swoje zwyczaje, a kościół cierpliwie naśladował ludową symbolikę i znaczenie . Papież Grzegorz Wielki w 621 roku, w mowie kierowanej do Mellita z Canterbury

Biskupa Londynu w Anglii, prosił, aby ten nie uchylał pradawnych świąt pogańskich , lecz dostosowywał je do obrzędu Kościoła, zmieniając jedynie powód obchodzenia z pogańskiego na chrześcijański. A święta Bożego Narodzenia zyskiwały coraz bogatszą oprawę.

Święty Franciszek z Asyżu zapoczątkował zwyczaj ustawiania szopek w kościołąch i w domach. On również zapewne rozpoczął układanie i śpiewanie kolęd. Choinki w domach pojawiły się po raz pierwszy w XVI wieku, w domach niemieckich protestantów. Poźniej zaczęli naśladować w tym katolicy innych krajów. Pojawił się też kolejny symbol Świąt- Święty Mikołaj. Ponoć żył naprawdę - w IV wieku, jako biskup Miry ( dzisiejsza Turcja) Wg legendy 6 grudnia przynosił dzieciom prezenty. Później ten zwyczaj przeniesiono na 24 lub 25 grudnia. Reasumując - w Obchodach świąt Bożego Narodzenia znaleźliśmy mieszankę tradycji pogańskiej i włączanie do niej powoli i po trochu chrześcijańskich symboli. Później pamięć ludu scaliła te dwie tradycje i teraz obchodzimy święta, gdzie wszystkie obchody uznajemy za chrześcijańską tradycję.